Κατά τη διάρκεια της κύησης η εγκυμονούσα έχει αυξημένες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά.
Αρχικά, οι επιπλέον θερμιδικές της ανάγκες ανέρχονται σε 50-150kcal το εικοσιτετράωρο στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, σε 250 - 300kcal το εικοσιτετράωρο στο δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και σε 350kcal το εικοσιτετράωρο στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
Πιο συγκεκριμένα θα πρέπει να λαμβάνονται οι απαιτούμενες ποσότητες σε όλα τα μακροθρεπτικά συστατικά όπως είναι οι υδατάνθρακες, οι πρωτεΐνες και τα λίπη στις κατάλληλες ασφαλώς αναλογίες.
Η πρωτεΐνη που θα λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν θα πρέπει να είναι λιγότερη από 0,8gr ανά κιλό σωματικού βάρους.
Επιπροσθετως κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης υπάρχουν αυξημένες απαιτήσεις σε:
- Σίδηρο οι οποίες σχεδόν διπλασιάζονται (27mg την ημέρα). Τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι το συκώτι, το κόκκινο κρέας, τα αποξηραμένα φρούτα, τα όσπρια κυρίως τα φασόλια.
- Ψευδάργυρο (11mg την ημέρα).Τροφές πλούσιες σε ψευδάργυρο είναι οι ξηροί καρποί, τα δημητριακά ολικής άλεσης, το κοτόπουλο.
- Ιώδιο (220mg την ημέρα). Τροφές πλούσιες σε ιώδιο είναι το αλάτι, τα ψάρια, τα φύκια.
- Νάτριο (>2gr την ημέρα). Το νάτριο υπάρχει σε όλες τις τροφές.
Επίσης οι απαιτήσεις πρόσληψης των περισσότερων βασικών βιταμινών είναι αυξημένες. Πρωταρχικής σημασίας είναι το φυλλικό οξύ που είναι βασικό συνένζυμο στην σύνθεση του DNA. Όταν έχουμε γρήγορη παραγωγή κυττάρων όπως εξόχως συμβαίνει κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης οι απαιτήσεις για φυλλικό οξύ είναι αυξημένες (400 - 800mg την ημέρα).
Πήγες φυλλικού οξέος είναι το συκώτι, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα φυστίκια.
Επίσης σε κάποιες περιπτώσεις κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης παρατηρείται δυσκοιλιότητα. Για την αντιμετώπιση της θα πρέπει να λαμβάνονται σε ημερήσια βάση μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών με ταυτόχρονη πρόσληψη νερού έτσι ώστε να ενεργοποιείται η κινητικότητα του εντέρου.
Γαλουχία
Κατά την διάρκεια της γαλουχίας ο οργανισμός της θηλάζουσας έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά συγκριτικά με την περίοδο της εγκυμοσύνης.
Οι επιπλέον αναγκαίες θερμίδες για τους πρώτους 6 μήνες της εγκυμοσύνης ανέρχονται σχεδόν σε 500kcal την ημέρα, στην συνέχεια μειώνονται στις 350kcal την ημέρα καθώς προσθέτουμε σταδιακά διάφορες τροφές στο διαιτολόγιο του βρέφους.
Η ποιότητα του γάλακτος εξαρτάται αποκλειστικά από την διατροφή της μητέρας, η ελλιπής διατροφή μπορεί να μειώσει τα μητρικά αποθέματα καθώς και την ποιότητα του γάλακτος. Επομένως η μητέρα θα πρέπει να ακολουθεί μία ισορροπημένη διατροφή η οποία θα αποτελείται από ποικιλία τροφίμων τα οποία θα προέρχονται από όλες τις ομάδες τροφών.
Από σειρά μελετών προκύπτει ότι η διαιτητική πρόσληψη έως 1500kcal την ημέρα (εξαρτάται φυσικά και από τις ανθρωπομετρικές παραμέτρους κ.α.) δεν μειώνει την παραγωγή γάλακτος.
Όταν όμως η διαιτητική πρόσληψη είναι λιγότερη από 1500kcal την ημέρα έχει παρατηρηθεί μείωση έως και διακοπή της παραγωγής γάλακτος καθώς και μειωμένη περιεκτικότητα θρεπτικών συστατικών στο μητρικό γάλα.
Πιο συγκεκριμένα η θηλάζουσα απαιτείται να καταναλώνει επιπλέον 20 - 25gr πρωτεΐνης τουλάχιστον για τους 6 πρώτους μήνες του θηλασμού.
Παραδείγματος χάρη εάν η ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης πριν τον θηλασμό ήταν 70gr την ημέρα κατά την διάρκεια του θηλασμού θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 90 - 95gr την ημέρα.
Επίσης η διατροφή κατά τη διάρκεια της γαλουχίας προτείνεται να είναι πλούσια σε ασβέστιο, βιταμίνες Α,Ε,D,φυλλικό οξύ, τα οποία στο σύνολο τους είναι πολύ σημαντικά για την ανάπτυξη του βρέφους. Επίσης πρέπει να είναι πλούσια σε σίδηρο και λιπαρά οξέα τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και την ωρίμανση του νευρικού συστήματος του βρέφους.
Η βιταμίνη Κ είναι η μοναδική που δεν εκκρίνεται στο μητρικό γάλα για αυτό απαιτείται η συμπληρωματική χορήγηση της κατά τη γέννηση των νεογνών.
Για την εξασφάλιση της υγείας της μητέρας και του βρέφους συντάσσονται διαιτολόγια πλούσια σε όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που έχουν ανάγκη τόσο η μητέρα όσο και το βρεφος για την κάλυψη των θερμιδικών απαιτήσεων τους, καθώς επίσης και των μακροθρεπτικών και μικροθρεπτικών συστατικών σε όλη την διάρκεια τόσο της εγκυμοσύνης όσο και της γαλουχίας.